* αναδημοσίευση από την Καθημερινή της Κυριακής 11.07.2010
Ανταλλαγή σκέψεων σημαίνει νέες ιδέες και όχι σύσκεψη για τη λήψη αποφάσεων
Επειδή το brainstorming σημαίνει «καταιγισμός ιδεών», δεν είναι λίγες οι φορές που -εντελώς λανθασμένα- μια συνάντηση brainstorming καταλήγει να γίνεται «ό,τι βρέξει ας κατεβάσει». Να μετατρέπεται, δηλαδή, σε «παιδική χαρά» μια πολύ σημαντική συγκέντρωση στελεχών της επιχείρησης όταν αναζητεί νέες ιδέες, συνήθως είτε για κάποιο προϊόν είτε για κάποια καμπάνια μάρκετινγκ ή ακόμη για την επιλογή μιας ονομασίας κ.ά. Το ξεστράτισμα της συζήτησης οφείλεται σε άγνοια των κανόνων και των προϋποθέσεων προκειμένου μια τέτοια σημαντική συνάντηση να είναι αποτελεσματική και οι συμμετέχοντες να μπορούν να μιλούν χωρίς περιορισμούς.
Στην περίπτωση της αποτυχίας, η ευθύνη πέφτει κυρίως στους ώμους του επικεφαλής στελέχους, που έχει την πρωτοβουλία να διοργανώσει τη σύσκεψη brainstorming προκειμένου να αναζητηθούν νέες ιδέες και δημιουργικές απόψεις. Οι ειδικοί όμως γνωρίζουν ότι οι δυσκολίες είναι, όντως, υπαρκτές. Άλλωστε ο πρώτος αντίλογος ξεκινά από τις ίδιες τις δύο αυτές λέξεις και τη σχέση τους με τον χρόνο: μια σύσκεψη διεξάγεται σε περιορισμένα χρονικά όρια. Ομως η «δημιουργικότητα» που αναμένεται από το brainstorming δυσκολεύεται να περιοριστεί σε χρονικά όρια. Ωστόσο ένα κατάλληλα καταρτισμένο στέλεχος οφείλει να γνωρίζει πώς να προετοιμάσει και πώς να «σερφάρει» σε μια τέτοια σύσκεψη, ώστε να πετύχει τον συγκεκριμένο στόχο, τον οποίο όμως θα πρέπει εκ των προτέρων να έχει θέσει και γνωστοποιήσει στους συμμετέχοντες. Οφείλει επίσης να διατηρήσει άτρωτο το υψηλό κύρος του brainstorming για επόμενες συναντήσεις – αλλά και οι συμμετέχοντες όταν αποχωρήσουν από την αίθουσα, να έχουν ένα αίσθημα ικανοποίησης ότι συνέβαλαν σε αυτή τη συζήτηση. Σημαντική προϋπόθεση για τον επικεφαλής είναι να γνωρίζει καλά ότι μια σύσκεψη brainstorming δεν είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος όταν θέλει να αντιμετωπιστεί ένα πρόβλημα. Είναι, όμως, ο καταλληλότερος τρόπος για να συγκεντρώσει νέες και διαφορετικές ιδέες για τη λύση του. Δεν του είναι χρήσιμο επίσης στην περίπτωση που δεν μπορεί ο ίδιος να αποφασίσει ανάμεσα στις διαφορετικές λύσεις που ήδη διαθέτει. Και οφείλει να γνωρίζει ότι το brainstorming δεν είναι «εργαλείο» για τη λήψη αποφάσεων. Απλώς, θα του προσθέσει ακόμη περισσότερες ιδέες, για τις οποίες όμως και πάλι θα πρέπει ο ίδιος να αποφασίσει. Σε αυτή την περίπτωση, ίσως το καλύτερο θα ήταν να διενεργήσει μια προκαταρκτική έρευνα, να κάνει ανάλυση των δεδομένων του και κατόπιν να αποφασίσει. Είναι προφανές όμως ότι και για τις δύο αυτές διαδικασίες δεν απαιτούνται τεχνικές brainstorming.
Επιτυχημένη είναι μια συζήτηση brainstorming όταν το στέλεχος αποχωρεί από τη συνάντηση και κρατά στα χέρια του μια λίστα από δημιουργικές και νέες ιδέες που έχει συλλέξει και τις οποίες, στη συνέχεια, θα αξιολογήσει και θα διαβαθμίσει σε σχέση με το κατά πόσον είναι εφικτές σε πρακτικό επίπεδο (κόστος, χρόνος, ανταγωνισμός, νομικές δεσμεύσεις, μειονεκτήματα). Εννοείται ότι όταν οι ιδέες εμπεριέχουν ριζικές αλλαγές για την επιχείρηση, τότε οφείλει να αναφερθεί στους προϊσταμένους του. Άλλωστε είναι γνωστό ότι πολλές προφανείς καλές ιδέες απορρίπτονται όταν συμβαίνει να απειλούν το status quo.
Σημαντικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα μιας συνάντησης brainstorming είναι να υπάρχει το σωστό «μείγμα» των συμμετεχόντων, ανάλογα με το θέμα της συζήτησης. Η πρώτη σημαντική επιλογή είναι ο συντονιστής της συζήτησης, που δεν είναι απαραίτητο να είναι το ίδιο το στέλεχος που την διοργανώνει.
Στη συζήτηση brainstorming δεν θα πρέπει να προσκαλείται μεγάλος αριθμός ατόμων, ώστε να αποφεύγονται η νευρικότητα και η απογοήτευση εκείνων που δεν είχαν τον χρόνο να αναπτύξουν τις ιδέες τους. Η συμμετοχή δώδεκα ατόμων θεωρείται ιδεώδης για μια τέτοια συζήτηση.