Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου 2013 στην ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ, την παλαιότερη μηνιαία έκδοση του κλάδου των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα, όπου διατηρώ μια στήλη με ελεύθερο περιεχόμενο μέσα από την οποία σχολιάζω θέματα αιχμής της βιομηχανίας και φιλοδοξώ να δίνω στους επιχειρηματίες τροφή για σκέψη και συζήτηση. (Σημείωση: η Graphica είναι η μεγαλύτερη κλαδική έκθεση για την ελληνική αγορά εκδόσεων και εκτυπώσεων και διοργανώνεται ανά διετία).
Graphica πήγατε; Εγώ πήγα. Έστω και μόνο την τελευταία μέρα. Και έφυγα με θετικές έκπληξεις. Πρώτον, είχε κόσμο. Έτσι είπαν όλοι και δεν βλέπω γιατί να το αμφισβητήσω. Δεύτερον, είχε διάθεση. Όσοι πήγαν, όσοι ήταν εκεί έδειχναν αποφασισμενοι για business, έστω και αυτό το λίγο που μπορούσαν. Μεμψιμοιρία τέλος; Τα οικονομικά αποτελέσματα θα δείξουν. Τρίτον, όλοι μίλαγαν για κάτι καινούργιο για την αγορά μας: για marketing και ειδικά για social media marketing. Φέτος εισέπραξα πως ήταν το hot topic της έκθεσης. Ελλείψη άλλου; Ή από αναγκαιότητα;
Η αλήθεια είναι πως ο κλάδος των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα έχει πολύ καλές σχέσεις με το marketing. Σχέσεις πελάτη – προμηθευτή όμως. Λίγες είναι οι εταιρείες εκείνες που αξιοποιούν με συνέχεια και συνέπεια τεχνικές και τεχνολογίες marketing για να διευρύνουν το πελατολόγιο τους, να βελτιώσουν την εικόνα τους στην αγορά, να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Για social media δεν μιλάμε, είναι «προσωπικό» θέμα όχι «επαγγελματικό», όπως εξακολουθούσαν πολλοί να επιμένουν. Σημαντικό όμως ήταν πως φέτος το συζητούσαν.
Γυρνώντας εκείνη τη μέρα στο σπίτι έψαξα και βρήκα στο αρχείο μου κάποιο παλιότερο κείμενο, του 2010, για τα social media στην επιχείρηση, εκεί είχα συμπεριλάβει το παρακάτω:
«Το Facebook, το Linkedin, είναι μέρος του ολοκληρωμένου μας προγράμματος μάρκετινγκ, τα χρησιμοποιούμε για να βελτιώσουμε τις εμπειρίες μας, να εξετάσουμε ιδέες, να δημιουργήσουμε νέες επαφές και να αποκατάστήσουμε σχέσεις, να αυξήσουμε τις πωλήσεις μας και να προβάλλουμε τα επιτεύγματα μας και των πελατών μας… Σίγουρα απαιτεί χρόνο και αφοσίωση, διαπιστώσαμε όμως ότι επικοινωνόντας μέσω των social media παίρνουμε πλέον απάντηση την ίδια μέρα, ενώ στο παρελθόν μπορεί να μην είχαμε καν απάντηση με το e-mail ή το τηλέφωνο. Επιπλέον, έχουμε τη δυνατότητα να προετοιμαστούμε για μια συνάντηση μελετώντας και το προφίλ των ανθρώπων που θα συναντήσουμε, παράμετρος που βελτίωσε σημαντικά τον χρονοπρογραμματισμό των κύκλων πωλήσεων μας…»
Αυτό που μόλις διαβάσατε –έγραφα τότε- είναι ένα μήνυμα της Lenore, μιας Ελληνοαμερικανίδας φίλης που ζει και εργάζεται στην Αμερική, ως διευθύντρια πωλήσεων σε μια βιομηχανία εκτυπώσεων συσκευασιών. Τότε, το 2010 θυμίζω, τη χρονιά που εδώ παραδεχθήκαμε την κρίση, όλα αυτά φάνταζαν τελείως ξένα για επιχειρηματίες που είχαν μάθει να τους χτυπούν οι πελάτες την πόρτα και αυτοί απλά να εργάζονται και να εισπράττουν. Το ότι εισέπρατταν μεταχρονολογημένες επιταγές 8, 10, 12 ως και 16 μηνών ήταν το πρόβλημα αλλά τις πήγαιναν πακέτο στην τράπεζα για «σπάσιμο» και έτσι δεν πολυφαινόταν.
Τώρα όμως; Και οι δουλειές μειώθηκαν και τα λεφτά μειώθηκαν και οι τράπεζες πολύ δύσκολα δίνουν επιταγές και πολύ δυσκολότερα παίρνουν. Ανάγκα και θεοί πείθονται, έτσι όλο και περισσότερες εταιρείες δείχνουν πως στο βάθος αποφάσισαν να γίνουν «κοινωνικές», να μιλήσουν στους πελάτες τους αλλά και να τους ακούσουν. Εντάξει, ακόμα μιλάς για στρατηγική στους πολλούς και ακούγεσαι λίγο γραφικός, οι πολλοί αναδεικνύουν ως στρατηγική την χρήση ενός εργαλείου, «να κάνουμε λίγο social, μια σελίδα στο linkedin που είναι πιό επαγγελματικό…», ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται εξάλλου, πλέον όμως αλλάζουν πιό εύκολα, έχουν καταλάβει πως ο πελάτης είναι σε αυτό το «μαγικό διαδίκτυο» και πρέπει τελικά να πάνε εκείνοι καθώς αυτός από μόνος του δεν θα έρθει.
Γράφω λίγο παράξενα, το ξέρω. Σαν να μιλάω σε συνεργάτες μου. Έτσι όμως μου βγαίνει. Άσε που αυτό είναι και το νέο social στυλ, να μιλάς απλά, καθημερινά, να μην είσαι επιτηδευμένος, να λες αυτό που ξέρεις, που νιώθεις, να μοιράζεσαι κάτι που έχει αξία για σένα και να περιμένεις να εισπράξεις κάτι που έχει αξία για τον συνομιλητή σου.
Εντάξει, μια εταιρεία θέλει και άλλα πράγματα, θέλει συμμαζεμένες τις λειτουργίες και το κοστολόγιο της, θέλει οργανωμένα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, πάνω απ’όλα όμως θέλει πλέον να βοηθάει τους πελάτες της να μιλήσουν για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις τους. Αυτό είναι τα social media, το περιεχόμενο, η αξία, το να ακούς, το να μοιράζεσαι!
Αυτό όμως ήταν πάντα και η δουλειά η ίδια. Το περιεχόμενο, η αξία, το να ακούς, το να μοιράζεσαι, το να είσαι τελικά μια μεγάλη εμπειρία ό,τι και αν κάνεις. Όσοι το πρόσεξαν όχι απλά πέτυχαν, άντεξαν και στην κρίση και συνεχίζουν.
Όσοι το αγνόησαν, όσοι τελικά ευτέλισαν το να «είσαι μια μεγάλη εμπειρία» στο να κάνεις φανταχτερές «ενέργειες επικοινωνίας», έχουν χάσει το παιχνίδι και πρέπει να ξαναβρούν τη δύναμη να αρχίσουν από χαμηλά. Μαζί τους και όσοι δίστασαν, όσοι φοβήθηκαν το ότι θα πρέπει να ανοιχτούν στην αγορά, και αυτό θα δείξει τις αδυναμίες στον τρόπο δουλειάς τους, θα φανερώσει το mismatch του τι προτείνουν με το τι ζητούν οι πελάτες, θα τους υποχρεωσει να αλλάξουν. Όταν -αργά- συνειδητοποίησαν ότι …βουλιάζουν, τότε θυμήθηκαν τα «εργαλεία» και τα ανακήρυξαν -σπασμωδικά και λανθασμένα- σε «στρατηγική σωτηρίας»! Ξεχνώντας πως όσα εργαλεία και αν διαθέτεις, αν δεν έχεις κάτι να πεις στην αγορά μέσα από αυτά δεν έχεις ελπίδα να συγκινήσεις και να πείσεις.
Τα social media λοιπόν είναι ένα εργαλείο marketing που ήρθε για να μείνει, αυτό είπα σε πολλούς εκείνη τη Δευτέρα, αυτά ξαναλέω και σε σας εδώ σήμερα. Δεν αλλάζει την επικοινωνία, απλά τη διευκολύνει, την κάνει αμφίδρομη, περισσότερο ουσιαστική. Αναδεικνύει την ανάγκη εταιρικής στρατηγικής και την ανάγκη να παράγουμε αξία, να παρέχουμε περιεχόμενο, να επικοινωνούμε αμφίδρομα με το κοινό που μας ενδιαφέρει, δεχόμενοι τόσο τη θετική τους γνώμη -το like- όσο και την απόρριψη, το σχόλιο, τη διαμαρτυρία.
Και κάτι τελευταίο: μία μόνη κίνηση, ένα μόνο κλικ μπορεί να σβήσει τη σελίδα σας στα social media και στο web (άρα και την επιχείρηση σας!) από αυτές που «μου αρέσουν», πολύ απλά γιατί δεν μπου προφέρει πια περιεχόμενο αξίας. Και τα social media χωρίς περιεχόμενο, δεν διαφέρουν σε τίποτα από μια «πόλη φάντασμα». Καλό καλοκαίρι..!
Γιάννης Π. Τριανταφύλλου